Obuwik – storczyk niepospolity - fotoPort

Obuwik – storczyk niepospolity

Storczyk Obuwik (Cypripedium calceolus L.)

Kwitnące obuwiki w Górach Kaczawskich

Choć jego pełna nazwa brzmi Obuwik pospolity – to zjawiskowy wygląd tego storczyka i znikoma ilość osobników spotykanych w naturze zaprzeczają przymiotnikowi „pospolity”. To prawdziwy klejnot wśród naszych kwiatów.

Piękny i długowieczny

Obuwik jak wszystkie nasze storczyki jest rośliną objętą ochronioną gatunkową, w skali całego naszego kraju znanych jest 200-250 jego stanowisk rozsianych po całej Polsce. Jest to pięknie kwitnąca roślina – której to właśnie uroda przyczyniła się do tego, że stała tak rzadka. Wykopywano ją by była ozdobą ogródków, zrywano by włożyć do wazonu. Lubi gleby wapienne i próchnicze, dorasta nawet do 70 cm wysokości i żyje około 30 lat. Kłącza obuwika mogą przetrwać jednak dłużej – po wielu latach „hibernacji” w glebie mogą uaktywnić się – i zakwitnąć. Takie osobniki żyją ponoć około 100 lat! Całe życie tego storczyka uzależnione jest od współpracy z grzybami z rodziny podstawczaków na zasadzie wspólnego życia (mikoryza). Nasionko obuwika zaraz po wykiełkowaniu musi wniknąć korzonkiem do grzybni – i przez pierwsze 3-4 lata żywi się tylko dzięki substancjom odżywczym dostarczanym przez grzyb. Później, w miarę wzrostu rośliny to grzyb wnika do środka obuwika (symbioza). Od wykiełkowania do pierwszego kwitnienia storczyka musi minąć przeciętnie 7 lat. Orchidea ta kwitnie w maju i czerwcu, wybiera zwykle półcień, skraj lasu, polany, lubi jasne lasy bukowe.

Warżka to największa , żółta część kwiatu od kształtu której storczyk przybrał swą nazwę

Jeśli prezentowane fotografie chcą Państwo wykorzystać proszę o kontakt. Zdjęcia chronione są prawem autorskim.

Zniewolić zapachem, oszukać, zmusić do… czyli sztuka rozmnażania

Budowa kwiatu obuwika nie jest tak wyrafinowana bynajmniej z uwagi na zaspokojenie naszych potrzeb estetycznych. Sporo ważnych szczegółów jest ukrytych w największej części kwiatu – tej o kształcie pantofelka, o jasnożółtej barwie. Warżka – bo tak się owa część nazywa – wydziela intensywny, słodki zapach waniliowo-cytrynowy, bardzo atrakcyjny dla owadów. Szczególnie dla tych z rodzaju pszczolinka i smuklik (niewielkie pszczołowate) które, wlatując do pachnącej warżki nagle znajdują się w pułapce. Nie tylko okazuje się, że wspaniały zapach nie ma źródła w słodkim nektarze (obuwik nie produkuje nektaru, którym większość kwiatów „nagradza” przylatujące owady). Pszczolinka szybko przekonuje się także, że niełatwo opuścić środek „pantofelka”. Do wspinania w górę kwiatu nadaje się tylko jedna, dobrze oznaczona i oświetlona tunelowata droga. Trzeba się przeciskać (większe owady np. pszczoły tam się nie zmieszczą) ale, po solidnym otarciu o pylniki i słupek – droga wolna! Przy tym, aby sukces był pełny obuwik wymaga zapylania krzyżowego – zatem, ten sam owad musi się dać nabrać raz jeszcze, by pyłek z jednej rośliny przenieść na znamię słupka innej.

Kwitnący obuwik

Poszukiwania obuwika w Sudetach

Obuwika w Sudetach należy szukać tam, gdzie buczyna rośnie na stokach o podłożu charakteryzującym się występowaniem wapieni. W miejscach raczej widnych. Takie lasy są w Krowiarkach i Górach Kaczawskich. Najbardziej znane i opisane wzniesienia na których zanotowano występowanie obuwika to Wapniarka w Krowiarkach oraz Góra Miłek i Połom w Górach Kaczawskich.

Znane są miejsca w innych rejonach Polski, które nie wymagają dni poszukiwań by zobaczyć kwitnące obuwiki. Chciałem jednak odnaleźć je w bliskich mi Sudetach. I okazało się to niełatwe. Długa i kręta ścieżka do sudeckich obuwików sprawiła, iż moje poszukiwania nabrały nowych wartości, lecz przyszło mi też za nie zapłacić. Z jednego feralnego dnia włóczęgi – mimo zabezpieczeń – przyniosłem aż 9 kleszczy. Niestety, testy wykazały, że zostałem zakażony boreliozą – skończyło się na 5 tygodniach leczenia antybiotykiem.

Po wielu wędrówkach – w końcu radość, jakbym znalazł skarb. Piękna grupa kwitnących storczyków niczym objawienie zaiskrzyła barwami przede mną. Teraz „moje” obuwiki odwiedzam już od kilku lat, czasem widzę ślady wskazujące na to, że nie są tylko „moje” – jednak wciąż są, cieszą oczy. I przypominają mi te ciekawe zakątki, górskie bezdroża, które do nich wiodły.