Kamienie wiekowe w Karkonoszach – lata 1860 -1869

Kamień wiekowy z 1869 roku przy Stawach Podgórzyńskich (droga z Podgórzyna do Cieplic),  pełnił on także rolę elementu mechanizmu zastawki wodnej. Kamienie wiekowe w Karkonoszach

Kamienie wiekowe w Karkonoszach

Kamienie z wyrytą datą (rokiem) przy leśnych drogach są charakterystyczne właściwe tylko dla pasma Karkonoszy i Gór Izerskich. Ta  forma (samo-) upamiętnienia budowniczych górskich dróg wzbogaca nasza wiedzę o rozwoju osadnictwa i stopniowym oswajaniu tych gór.  Za pomocą siekiery i piły dawni budowniczowie  karczowali las, za pomocą łomu, kilofa i szufli niwelowali teren. Bywało, że  litą skałę trzeba było kuć młotem i dłutem, czasem odstrzeliwano większe przeszkody dynamitem. W ten niezwykle ciężki i pracowity sposób zastępowali wątłe górskie ścieżki czy całkowite bezdroża drogami, których celem było uprzystępnienie i wykorzystanie dzikich jeszcze wtedy Karkonoszy. Dzięki owym pamiątkom w postaci kamieni wiekowych możemy odtworzyć w przybliżeniu proces pokrycia tych gór siecią leśnych dróg – część z nich później stała się drogami dojazdowymi do schronisk czy leśnych osad.

W innych pasmach górskich Sudetów podobnych kamieni z rytem datującym drogi  praktycznie nie znajdziemy – spotykane są za to jeszcze starsze kamienie, czasem z rytymi datami i symbolami wyznaczjące granice dawnych feudalnych posiadłości.

Kamień na Drodze Głodu z datą 1861, Przełęcz Kowarska

1861

Kamień z datą 1861 to dość często cytowany kamień wiekowy, znajduje się on na Przełeczy Kowarskiej.  Data 1861 upamiętnia budowę starej drogi z Kamiennej Góry do Kowar (dzisiejsza szosa ma już nieco inny przebieg). Droga ta była interwencyjną inwestycją realizowaną przez króla Prus – dała ona pracę okolicznej ludności gdy załamało się miejscowe chałupnicze tkactwo  a ludność głodowała (…właśnie ruszyła rewolucja przemysłowa, parowe maszyny spowodowały nagłą obniżkę cen tkanych materiałów z lnu czy bawełny). Nie jest prawdą powtarzana często w publikacjach informacja, iż zatrudnieni przy budowie tej drogi za cały dzień ciężkiej pracy dostawali jedynie bochenek chleba. Tenże bochenek był jedynie częścią ich wynagrodzenia.

Kamień wiekowy z datą 1863 w Przesiece

Kamień wiekowy z datą 1863 w Przesiece

1863

W górnej części Przesieki, na granicy z ciągłym lasem, przy ruinach dawnego domostwa, na  zbudowanym z kamieni podwyższeniu znajdziemy kamień wiekowy z datą 1863 oraz z symbolami – między innymi jest to podwójna (lustrzana) litera P.

1869

Kamień wiekowy z 1869 roku przy Stawach Podgórzyńskich (przy drodze z Podgórzyna do Cieplic),  pełnił on także rolę elementu mechanizmu zastawki wodnej. Wschodnia ściana kamienia jest wyżłobiona – zapewne tu umiejscowiony był jakiś element drewniany zastawki.

Kamień wiekowy 1869 przy Stawach Podgórzyńskich

Kamień wiekowy 1869 przy Stawach Podgórzyńskich

Kamień wiekowy 1869 przy Stawach Podgórzyńskich

Niestety,  coraz częściej spotykam się z kradzieżą tych kamiennych zabytków. Kamienne słupki znikają z naszych gór. Być może znajdują one nabywców za granicą lub też wątpliwie zdobią czyjąś posesję. Natykałem się się na kamienie świeżo wykopane, czekające na transport, widziałem także kamienie uszkodzone, pokruszone w czasie transportu i pozostawione. Szkoda, ze nikną – stanowią ważną niematerialną wartość jedynie w tym miejscu, gdzie je pierwotnie postawiono.

Z powodu owych kradzieży nie podaję dokładnych lokalizacji tych kamieni.

Zobacz część I – Kamienie wiekowe w Karkonoszach 1850 -1859