Opuszczona cerkiew – Stare Oleszyce. Zatrzymany czas wielokulturowej II Rzeczpospolitej.
Bluszcz zwartym kilimem pokrywa stary cmentarz – a od strony drogi zobaczymy wolno stojącą, murowaną dzwonnicę parawanową z niewielkim wejściem bramnym. Cerkiew w Starych Oleszycach.
Roztocze – i całe wschodnie pogranicze ma pewną duchową nić pokrewieństwa z terenami zachodnimi czy północnymi. Dopatrzeć się można miejsc, które są nieco odrębne kulturowo a które żywo przypominają inny, odległy, przeszły już świat. Świat sprzed kataklizmu wojny, który zginął bezpowrotnie.
Stary cmentarz wokół cerkwi w Starych Oleszycach
Cerkiew Opieki Matki Bożej
w Starych Oleszycach jest jedną z kilkudziesięciu świątyń pozostałych po wyznawcach obrządku wschodniego (greckokatolickiego, unickiego lub prawosławnego) w pasie przygranicznym wschodniej i południowej Polski. Mniejsza część z tej liczby nadal i służy wyznawcom prawosławia – jednak większość z zachowanych dawnych cerkwi pełni dziś funkcję kościołów katolickich. Znaczna część cerkwi nie dotrwała do naszych czasów – po wojennych oraz powojennych wysiedleniach będących rezultatem krwawych walk całe wsie pozostały bezludne a cerkwie nieużytkowane i opuszczone. Podobnie działo się w jeszcze większej skali po drugiej stronie nowej wschodniej granicy – tam niszczały i popadały w ruinę polskie kościoły katolickie – te, które nie zostały wcześniej spalone przez UPA.
Wnętrze z amboną i chórem. Cerkiew Stare Oleszyce.
Cerkiew w Starych Oleszycach ocalała mimo, iż jest opuszczona od 1947 roku. To, że świątynia nie jest drewniana a murowana z pewnością pomogło jej przetrwać ten czas. W epoce PRL przez jakiś czas pełniła ona funkcję magazynu nawozów sztucznych co mimo deprecjacji także pomagało jej przetrwać.
Świątynię wybudowano w 1913 roku, na planie krzyża – w którego centralnej części wznosi się kopuła zwieńczoną sygnaturką. We wnętrzu zachowała się drewniana ambona i chór, na ścianach zobaczymy liczne polichromie i zdobienia ornamentalne.
Polichromia kopuły i sklepienia nawy – cerkiew w Starych Oleszycach
Najważniejsze jest to, że możemy tam wejść bez przeszkód – drzwi dawnej świątyni są otwarte na oścież – przekraczamy je niczym bramę czasu. W środku słyszymy śpiew ptaków a przymykając lekko oczy może usłyszymy chór cerkiewny sprzed wieku…
W tym miejscu łatwo o refleksje i wyobrażenia – jak wyglądałaby dziś Polska w alternatywnej rzeczywistości, gdyby druga wojna światowa nie miała miejsca. Gdyby udało się uniknąć tylu okrucieństw, śmierci i zniszczeń.
Polichromia. Cerkiew w Starych Oleszycach.
Fotografie chronione są prawem autorskim.
Gdzie to jest ?
Województwo lubelskie, powiat lubaczowski
Wiejska 35, 37-630 Stare Oleszyce
Miejsca opuszczone, zapomniane. Roztocze. Cerkiew – Stare Oleszyce.
