Kamienie wiekowe w Karkonoszach – lata 1860 -1869
Kamienie wiekowe w Karkonoszach
Kamienie z wyrytą datą (rokiem) przy leśnych drogach są charakterystyczne właściwe tylko dla pasma Karkonoszy i Gór Izerskich. Ta forma (samo) upamiętnienia budowniczych górskich dróg wzbogaca nasza wiedzę o rozwoju osadnictwa i stopniowym oswajaniu tych gór. Za pomocą siekiery i piły dawni budowniczowie karczowali las, za pomocą łomu, kilofa i szufli niwelowali teren. Bywało, że litą skałę trzeba było kuć młotem i dłutem, czasem odstrzeliwano większe przeszkody dynamitem. W ten niezwykle ciężki i pracowity sposób zastępowali wątłe górskie ścieżki czy całkowite bezdroża drogami, których celem było uprzystępnienie i wykorzystanie dzikich jeszcze wtedy Karkonoszy. Dzięki owym pamiątkom w postaci kamieni wiekowych możemy odtworzyć w przybliżeniu proces pokrycia tych gór siecią leśnych dróg – część z nich później stała się drogami dojazdowymi do schronisk czy leśnych osad.
W innych pasmach górskich Sudetów podobnych kamieni z rytem datującym drogi praktycznie nie znajdziemy – spotykane są za to jeszcze starsze kamienie, czasem z rytymi datami i symbolami wyznaczjące granice dawnych feudalnych posiadłości.
1861
Kamień z datą 1861 to dość często cytowany kamień wiekowy, znajduje się on na Przełeczy Kowarskiej. Data 1861 upamiętnia budowę starej drogi z Kamiennej Góry do Kowar (dzisiejsza szosa ma już nieco inny przebieg). Droga ta była interwencyjną inwestycją realizowaną przez króla Prus – dała ona pracę okolicznej ludności gdy załamało się miejscowe chałupnicze tkactwo a ludność głodowała (…właśnie ruszyła rewolucja przemysłowa, parowe maszyny spowodowały nagłą obniżkę cen tkanych materiałów z lnu czy bawełny). Nie jest prawdą powtarzana często w publikacjach informacja, iż zatrudnieni przy budowie tej drogi za cały dzień ciężkiej pracy dostawali jedynie bochenek chleba. Tenże bochenek był jedynie częścią ich wynagrodzenia.
1863
W górnej części Przesieki, na granicy z ciagłym lasem, przy ruinach dawnego domostwa, na zbudowanym z kamieni podwyższeniu znajdziemy kamień wiekowy z datą 1863 oraz z symbolami – między innymi jest to podwójna (lustrzana) litera P.
1869
Kamień wiekowy z 1869 roku przy Stawach Podgórzyńskich (przy drodze z Podgórzyna do Cieplic), pełnił on także rolę elementu mechanizmu zastawki wodnej. Wschodnia ściana kamienia jest wyżłobiona – zapewne tu umiejscowiony był jakiś element drewniany zastawki.
Niestety, coraz częściej spotykam się z kradzieżą tych kamiennych zabytków. Kamienne słupki znikają z naszych gór. Być może znajdują one nabywców za granicą lub też wątpliwie zdobią czyjąś posesję. Natykałem się się na kamienie świeżo wykopane, czekające na transport, widziałem także kamienie uszkodzone, pokruszone w czasie transportu i pozostawione. Szkoda, ze nikną – stanowią ważną niematerialną wartość jedynie w tym miejscu, gdzie je pierwotnie postawiono.
Z powodu owych kradzieży nie podaję dokładnych lokalizacji tych kamieni.
Zobacz część I – Kamienie wiekowe w Karkonoszach 1850 -1859