Świerk – drzewo, które zwycięża czas
Świerkowa tajemnica
Pospolity, spotykany głównie w górskich lasach naszego kraju świerk nie jest wcale takim zwykłym drzewem za jakie je mamy.
Gościmy to drzewko co roku w naszych domach – jest w centrum zainteresowania dzieci, darzy rodziny ciepłem tradycji. Symbolika tego drzewa okazuje się jednak w świetle ostatnich odkryć daleko dalej idąca niż nam się zdawało.
W 2015 roku zbadano w Szwecji niezbyt wielkie, samotnie rosnące drzewo świerku pospolitego. Przez miejscowych uważane było za wiekowe (drzewo ma swą lokalną nazwe – Old Tjikko). Zapewne z uwagi na mało sprzyjające warunki północnej Szwecji i wysokość 1000 m npm nie wyróżnia się ono wcale okazałym wyglądem, jest raczej niewysokie (ok. 5m), także obwód pnia nie jest – delikatnie mówiąc – imponujący.
Jednak coś naukowców natchnęło. Przeprowadzono badania metodą izotopową C-14. I okazało się, że to najstarsze ze znanych nam, żyjących drzew na naszej planecie. Nie jakieś dęby, sekwoje, eukaliptusy, baobaby…
9550 lat !
Na taki wiek naukowcy oszacowali ów niepozorny świerk.
Przed dziewięcioma tysiącami lat ludzka cywilizacja ledwie raczkowała.
Chapeau bas !
Jednak ten przypadek krył pewną drugą, także odkrytą tajemnicę – okazało się, że część nadziemna tego osobnika miała „zaledwie ” 600 lat – a korzenie mogły sie poszczycić owym wiekiem 9550 lat. Drzewo to samodzielnie się klonowało w części nadziemnej co kilkaset lat.
Zwykle świerki żyją do 250 -300 lat i mogą osiągać ponad 50 m wysokości. Nagrubszy świerk w Lasach Państwowych rosnący na rubieży Wojkowa (część Kowar) mierzy w obwodzie 412 cm (najgrubszy świerk w Europie ma 480 cm obwodu)
Choinka, drzewko bożonarodzeniowe
Świerk w już wielu przedchrześcijańskich kulturach miał znaczenie sympoliczne, późnie wiązano je także z historią i biblijnym drzewem poznania dobra i zła. Sam zwyczaj choinki – czyli ubierania drzewka świerkowego w ozdoby miał początek w XVI wieku. Zwyczaj podobno wyszedł z Alzacji – zdobiono wtedy drzewko wieszając na nim jabłka oraz ozdoby z papieru. Źródła wspominają, iż Marcin Luter bardzo polubił świąteczne zdobienie choinki – a w protestanckich Niemczech szybko ten zwyczaj się upowszechnił. Nieco później także kraje katolickiej Europy środkowej i połudnowej poszły śladem krajów niemieckich. W Polsce pierwsze choinki w domach pojawiły się na przełomie XVIII i XIX wieku – najpierw przyozdabiano je w miastach – zapewne tam, gdzie były większe skupiska ewangelików. Później świerki i jodły zagościły w czasie świąt także pod wiejskimi strzechami. Kiedyś na naszych ziemiach żywych było wiele różnych wierzeń i zwyczajów związanych z samą choinką. Często wierzono choćby, że ukradziona w wigilię z lasu choinka przynosi szczęście. Do dziś są tacy, którzy w to mocno wierzą – zapewne, póki nie napotkają na swej drodze straży leśnej. Wierzono także, że gwiazda betlejemska wieszana na szczycie drzewka ułatwia powroty do domu przez cały nadchodzący rok.
Świerk w fitoterapii
Świerk pospolity (Picea abies) od dawna jest cenionym źródłem surowca wykorzystywanym w medycynie. Jedna z baśni o karkonoskim Duchu Gór opowiada o tym, jak ukarał on laborantów – oszustów za to, że używali do wyrobu swych leczniczych specyfików gałązek świerkowych zebranych w niewłaściwym czasie – gdyż zbierali je już latem. Gałązki i igły zbiera się zimą – do marca, wtedy to, zawierają one najwięcej witaminy C a także wiele pożądanych związków organicznych w żywicy. W fitoterapii wykorzystuje się świerkowe gałązki, igły i żywicę. Gałązki i igliwie można poddać destylacji w środowisku wodnym – otrzymamy wtedy ceniony świerkowy olejek eteryczny. Olejek ma różnorodne zastosowanie – w zależności od spodziewanego działania podawany bywa zarówno doustnie jak i w formie inhalacji oraz zewnętrznie do nacierania. Podany doustnie silnie wzmaga wydzielanie żółci, pobudza wydzielanie kwasu silnego w żołądku, działa moczopędnie, także doustnie ma zastosowanie przy leczeniu zapalenia zatok. Nacierania olejkiem świerkowym pomagają przy bólach mięśniowych i nerwobólach, reumatyzmie, przyspieszają usuwanie krwiaków. Inhalacje z olejkiem świerkowym pomagają przy grypie, przeziębieniu, zapaleniu górnych dróg oddechowych, zapaleniu zatok.
Można też z gałązek i igliwia sporządzić odwar – i po dodaniu np. miodu pić szklankę 2-3 razy dziennie jako sprawdzony środek na kaszel – działa on najpierw wykrztuśnie a następnie wysuszająco. Taki odwar zawiera prócz witaminy C także cenione flawonoidy.
Więcej informacji na temat leczniczego zastosowania surowców ze świerka znajdziemy na stronie internetowej dr Henryka Różańskiego – autorytetu w dziedzinie fitoterapii.
Wpływ energetyczny świerkowych drzew na ludzki umysł
Według bioenergoterapeutów świerk wywiera na ludzki umysł pozytywny wpływ – przyspiesza podejmowanie decyzji, dodaje pewności siebie. Pomaga przezwyciężyć lęk i nieśmiałość, ujawnia nasze mocne strony. Zachęca do podjęcia ryzyka, aby osiągnąć sukces. Jednocześnie pozwala zachować obiektywizm i realizm we wszystkich poczynaniach. Zatem – spacery w świerkowych lasach są jak najbardziej wskazane.
Dawne kultury wiązały świerkowe drzewo z nieśmiertelnością, zmartwychwstaniem, nadzieją, odrodzeniem, cierpliwością, wytrzymałością i wiarą.
© Jeśli prezentowane fotografie chcą Państwo wykorzystać proszę o kontakt. Zdjęcia chronione są prawem autorskim.
